Over het belang van een goede registratie van antibiotica-allergieën
Merel Lambregts vertelt waarom een goede registratie van antibiotica-allergieën belangrijk is in de aanpak van ABR.
Merel is als Internist-Infectioloog werkzaam in het Leids Universitair Medisch Centrum en lid van het Regionaal Coördinatie Team (RCT) van het ABR Zorgnetwerk Holland West.
Binnen het RCT werkt ze aan een project over de registratie van antibiotica-allergieën. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport financiert dit project.
Registratie van antibiotica-allergieën
Als infectioloog ziet Merel dagelijks de problemen van antibioticaresistentie: “Op mijn spreekuur komen bijvoorbeeld veel mensen met urineweginfecties die niet of bijna niet meer te behandelen zijn met de reguliere antibiotica”. Onterechte antibiotica-allergie registraties zijn een groot probleem in de aanpak van ABR. Als een patiënt allergisch is voor een antibioticum, moet de arts een ander middel voorschrijven. Dat kan om verschillende redenen nadelig zijn: Er zijn antibiotica die we willen bewaren voor situaties waarin de gebruikelijke antibiotica niet meer goed werken. Het middel kan ook meer bijwerkingen geven en minder effectief zijn voor de behandeling van de patiënt. Daarnaast werkt het antibioticaresistentie in de hand.
Uit de internationale literatuur weten we dat ongeveer 10 tot 25% van de patiënten een antibiotica-allergie in hun dossier hebben staan. Daarvan heeft maar 10% daadwerkelijk een allergie. Dat kan bijvoorbeeld omdat bijwerkingen of klachten die veroorzaakt worden door de ziekte zelf, voor een allergie worden aangezien. Uit gesprekken met zorgverleners in de regio werd het voor Merel duidelijk dat dit een gedeeld probleem is van huisartsen, verpleeghuizen en ziekenhuizen. Onjuiste antibiotica-allergie registraties worden binnen het netwerk gecommuniceerd van de ene zorgverlener naar de andere en verspreiden zich zo binnen het netwerk. Een gezamenlijke aanpak is noodzakelijk. Daarom zijn de belangrijkste stakeholders in de projectgroep betrokken.
Onderzoek naar de kwaliteit van bestaande registraties
In het project inventariseert Merel wat mogelijke oorzaken kunnen zijn van onjuiste registratie. Daarvoor heeft zij verschillende zorgprofessionals geïnterviewd: huisartsen, apothekers, specialisten ouderengeneeskunde en medisch specialisten. Vervolgens onderzoekt Merel de kwaliteit van bestaande allergie registraties aan de hand van een steekproef uit het apothekersdossier, huisartsendossier en ziekenhuisdossier. Daarbij kijkt zij bijvoorbeeld of duidelijk is om welk antibioticum het gaat en of alle gegevens om te beslissen of iemand wel of niet dat antibioticum kan krijgen, geregistreerd staan.
Voorlopige analyse
Uit de voorlopige analyse blijkt dat een aantal factoren van invloed is op de registratie van antibiotica-allergieën. Merel vertelt: “Soms weet de patiënt zelf niet precies of hij wel of niet allergisch is, bijvoorbeeld omdat een allergische reactie zich lang geleden heeft voorgedaan. Een andere belangrijke factor is de kennis van de zorgprofessional. Deze beschikt bijvoorbeeld niet altijd over de juiste kennis om een antibiotica-allergie goed uit te vragen bij de patiënt. Dit is van belang om te bepalen of er wel of geen sprake is van een allergie en deze vervolgens goed te registreren”. Ook de communicatie tussen zorginstellingen in de regio over antibiotica-allergieën kan verbeteren; zo blijkt het erg lastig te zijn om een onjuiste registratie uit de systemen te verwijderen.
Behoefte aan kennis
Het project laat onder andere een grote behoefte aan kennis zien: kennis over het uitvragen van antibiotica-allergieën, hoe je dit vervolgens goed registreert en hoe je binnen de regio met elkaar communiceert. Op basis van de analyse werkt Merel nu aan de ontwikkeling van een ‘blended learning’ voor de verschillende zorgprofessionals. Hierin wordt een e-learning gecombineerd met een bijeenkomst. In deze bijeenkomst kan in interactieve groepssessies de nadruk worden gelegd op de vereiste samenwerking. Alle zorgprofessionals in de regio die antibiotica voorschrijven kunnen zich hiervoor inschrijven. Het is de bedoeling om de scholing na evaluatie jaarlijks aan te bieden. De eerste blended learning vindt plaats op 18 februari 2020.
Merel ervaart in het project een grote betrokkenheid van de partners in het zorgnetwerk: “Omdat alle zorgprofessionals in de dagelijkse praktijk tegen dit probleem aanlopen, is er een belangrijke drijfveer om actief mee te werken aan een oplossing. Dat vergroot ook de betrokkenheid bij het zorgnetwerk”. Het is voor het slagen van het project ook belangrijk om de stakeholders vroeg te betrekken, zoals bij de ontwikkeling van de e-learning. Scholingbehoeftes kunnen namelijk verschillen en het is een uitdaging om voor de verschillende zorgprofessionals een uitdagend programma samen te stellen.
Zodra de analyse van de barrières en de e-learning gereed zijn, kunnen andere zorgnetwerken daar gebruik van maken. Merel verwacht dat de problematiek in andere zorgnetwerken vergelijkbaar zal zijn en hoopt dat andere netwerken met de resultaten van het project hun voordeel kunnen doen.
Onjuiste antibiotica-allergie registraties dragen bij aan antibioticaresistentie. Een goede registratie is daarom van belang. Dit vraagt om de juiste kennis bij zorgprofessionals en communicatie tussen zorginstellingen.